Unutulan Hendek Tarihi: Mehmed Asaf Bey Kimdir? -2-
Ankara'ya taşınan harp divanında Mehmed Asaf beyin yargılanması devam eder. Hap Divanı, Mehmed Asaf beyin dosyasını Ankara 1 Numaralı İstiklal Mahkemesine sevk eder. İstiklal Mahkemesinde Mehmed Asaf beyi yargılayan heyetin başında, Atatürk'ün en yakın arkadaşı Kılıç Ali var.
ASKERLER MEHMED ASAF BEYİ TUTUKLAR...
Askerler, Mehmed Asaf beyi Başpınar Mahallesindeki evinden alarak, sorgulamaya götürür. Mehmed Asaf bey sorgulandıktan sonra Eskişehir’de bulunan Garp Cephesi Komutanlığına gönderilir. Mehmet Asaf beyin sorgulaması Eskişehir’de devam ederken, Yunan ordularının ilerleyişi Eskişehir önlerine kadar gelir. Yunan tehlikesine karşı Eskişehir boşaltılarak, Mehmed Asaf bey ve diğer mahkumlar Ankara’ya nakil edilir.
Ankara’ya taşınan harp divanında Mehmed Asaf beyin yargılanması devam eder. Hap Divanı, Mehmed Asaf beyin dosyasını Ankara 1 Numaralı İstiklal Mahkemesine sevk eder. İstiklal Mahkemesinde Mehmed Asaf beyi yargılayan heyetin başında, Atatürk’ün en yakın arkadaşı Kılıç Ali var.
Günlerce süren yargılama sonunda Mehmed Asaf bey idama mahkum edilir. İdam kararı yüzüne okunan Mehmed Asaf bey askerler tarafından hücresine götürülürken askerlere, beni asamazlar, söyleyeceklerim var, der. Mehmed Asaf bey bu sözlerinden sonra Kılıç Ali’nin karşısına getirilir. Mehmed Asaf bey, kendisinin Ali Fuat Paşa tarafından ilan edilmiş umumi affa mazhar olduğunu, bu sebepten idam kararının kaldırılmasını Kılıç Ali’ye söyler. Kılıç Ali bu konuşma üzerine yan odaya geçerek, Ali Fuat Paşa ile makine başından şifreli görüşme yaparak, Düzce-Hendek isyanlarında affa mazhar olmayanların listesini ister. Ankara’ya gönderilen listede Mehmed Asaf beyin ismi yoktur ve idamdan kurtulur.
Yeniden yargılanan Mehmed Asaf beye sürgün kararı çıkar. Mehmed Asaf bey, Eğridir Gölündeki Can Adasına sürgüne gönderilir. Mehmed Asaf bey, Can Adasında 2 yıl kalır. 2 yıllık sürgün hayatının sonunda af çıkar. TBMM Sakarya Meydan muharebesi kazanıldıktan sonra, siyasi suçların affedilmesi konusunda kanun çıkarır. Çıkarılan af kanunu ile serbest kalan Mehmed Asaf bey, Hendek’e döner.
Hendek’e dönen Mehmed Asaf bey, Hükümet Konağı önünde arzuhalciliğe devam eder. Edebi yönü kuvvetli olan Mehmed Asaf bey Hendek’i anlatan, tanıtan makaleler yazar. Özellikle Hendek Halk Evinin çıkardığı ÇAMDAĞ DERGİSİNDE, 1947 Tarihli Hendek’te Tütün Ziraatı başlıklı makalesini okuyanlar, Mehmed Asaf beyin edebi yönünün güçlü olduğunu anlar. Aynı şekilde Uludere ile ilgilide muhteşem tasvirleri vardır. Bu yazıları önümüzdeki günlerde yayınlayacağız.
Mehmed Asaf bey aynı zamanda gazetecidir. Rusya’da sürgün hayatı yaşarken çıkardıkları NİYET Gazetesinde bunu görmek mümkün. Mehmed Asaf beyin isim babası olduğu NİYET Gazetesinden de önümüzdeki günlerde bahsedeceğiz, Çünkü Hendekli bir büyüğümüzün, sürgün hayatı yaşadığı Rusya topraklarında gazete çıkarması çok önemli bir olay. Bu önemli olayın Hendek Tarihine geçmesi gerekir…
Mehmed Asaf bey 2 evlilik yapmıştır. İlk eşi Zekiye hanımdan Orhan ve Turan adında 2 oğlu ve Numan adında 1 kız çocuğu, ikinci eşi Seher Hanımdan Zehre ile Leyla adında iki kız çocuğu vardır.
1 Mart 1976 tarihinde Hendek’te vefat eden Mehmed Asaf beyin mezarı, Hendek Belediyesi Asri Mezarlığındadır…
KAYNAK: MURAT CEBECİOĞLU-MEHMED ASAF VOLGA KIYILARINDA VE MUHTIRA
DEVAM EDECEK…