Ramazan Topu Patlasın...
Hurma, Ramazan Pidesi, Ramazan davulcuları ve İftar topu atılması bu hoş adetlerdendir. Diğer aylarda kulağımızın dibinde top atsalar, önemsemeyiz, fakat Ramazan ayında kulağımız top sesini bekler!
On bir ayın sultanı Ramazan-ı Şerif günümüze değin çok sayıda eskiden kalma örf ve adeti de beraberinde ulaştırmıştır. Hurma, Ramazan Pidesi, Ramazan davulcuları ve İftar topu atılması bu hoş adetlerdendir.
Pide her ay yapılır, fakat Ramazan ayındaki pidenin kokusunu ve tadını, diğer 11 ayda bulamayız!
Hurmayı diğer aylarda yemeyiz, fakat Ramazan ayında orucumuzu hurmayla açarız!
Diğer aylarda kulağımızın dibinde top atsalar, önemsemeyiz, fakat Ramazan ayında kulağımız top sesini bekler!
Ramazan ayında iftar ve imsak vakitlerinde top atılması Osmanlı döneminde 1800 lü yılların başlarında başlamış ve günümüze kadar süregelmiş bir adettir.
Osmanlı arşiv evraklarından anladığımız kadarı ile bu adet ilk olarak 1821 yılında sadece Anadolu hisarındaki topun ateşlenmesi ile başlamıştır.
Hemen peşinden Rumeli hisarında ki toplarında iftar ve imsak vakitlerinin halka duyurulması için kullanıldığını 1827 yılından itibaren Yedikule surlarından da atış yapıldığı tarihte yazmaktadır.
İstanbul için önce Anadolu Hisarında peşinden Rumeli Hisarında ve Yedikule Surlarında yapılmakta olan iftar ve imsak vaktinde top atılması adeti, Balta Limanı, Selimiye Kışlası gibi diğer mahallerden de zaman içinde yapılmaya başlanmıştır.
Top atılması adetinin bütün imparatorluğa yayılması ise 20-25 yıl gibi kısa bir sürede gerçekleşmiştir. Ankara dan Maraş’a, Ünye den İşkodra’ya ve Akka’dan Hayfa’ya kadar her yerde Ramazan ayında top atılması bir gelenek halini almıştır.
Liman şehirlerinde bu top atışları harp gemilerindeki toplar ile yapılmıştır. Kale olan şehirler de kale burçlarına yerleştirilmiş toplar ile bu adet yürütülmüş, kale olmayan şehir ve kazalarda top atışına müsaade edilmemiştir.
Top atışları sırasında zaman zaman bazı üzücü kazalar da yaşanmış ve infilak eden toplar yüzünden üzücü ölümler ve yaralanmalar yaşanmış ancak bu kazalara uğrayanların geride kalan ailelerine ömür boyu maaş bağlanarak mağdur olmaları önlenmiştir.
Tarih boyunca Ramazan ayında bu top atışları için Cebel topları, Sahra topları, Balyemez topu, Dağ topu, Karabina topu ve Kamış topu gibi farklı toplar kullanılmıştır.
Top atışı için askeriyeye ait toplar kullanılmıştır, 1902 yılında Priştineli Hüseyin Eefendi adlı bir aztın kendi fabrikasında geliştirdiği topa benzer aletin iftar ve imsak vaktinde top yerine kullanılmasına müsaade edilmediğini resmi evraklardan görmekteyiz.
Günümüzde bazı yerlerde iftar vaktinin duyurulması için kurusıkı top atışları yapılmakta, bazı yerler de ise ses bombaları kullanılmaktadır!
Ramazan geleneği olan top atışı bu yıl Hendek'te yasaklandı!
Top atışı yasağının tekrar gözden geçirilip, Ramazan ayında gelenek gereği top sesiyle oruçlarımızı açmalıyız!
Kültürümüzü koruyan besleyen geleneklerimize sahip çıkalım!